گیاه دارویی پنج انگشت

مشخصات
نام فارسی	پنج انگشت
نام علمی	Vitex agnus-castus
نام های عمومی	Chaste tree ، Lilac chaste tree
تیره گیاهی	Verbenaceae
نام تجاری	Fructus Agni Casti

گیاهشناسی :

این گیاه با نام اثلق یا بنجنگشت گیاهی است درختی کوچک و یا بوته ای ، برگ ریز ، به ارتفاع حدود ۱ الی ۶ متر ، با بویی معطر . دارای برگهایی متقابل ، با دمبرگهای بلند ، پنجه ای مرکب ، دارای برگچه های پایک دار ، پهنک برگچه باریک و سر نیزه ای با راس و قاعده نوک دار ، به طول ۱٫۵ تا ۱۰ سانتیمتر و عرض ۰٫۵ تا ۲ سانتیمتر. برگچه مرکزی بلند تر ، سبز تیره ، در بالا بدون کرک و در پایین مخملی سفید ، کناره ها دندانه دار. گل آذین خوشه ای با شاخه های جانبی فراوان ، به طول ۱۲ ال ۱۷٫۵ سانتیمتر . دارای گل های کامل ، استکانی متقارن، سفید مخملی . کاسه گل دارای ۵ دندانه ، استکانی به طول ۲ الی ۲٫۵ سانتیمتر. گلبرگها آبی ، بنفش ، زرد یا سفید ، سینی شکل ، پهنک گلبرگ دارای ۲ لب ، لب بالایی متشکل از ۲ لوب و لب پایینی دارای ۳ لوب است. دارای ۴ پرچم ، ۲ عدد بلند و ۲ عدد کوتاه که در نزدیک بالای لوله گل برگ قرار دارند. تخمدان فوقانی ، کلاله دو شاخه . میوه شفت ، کروی یا تقریبا کروی ، به قطر ۲ الی ۴ سانتی متر و به رنگ قرمز.

بخش مورد استفاده :

میوه ی رسیده و خشک شده گیاه

موارد مصرف تاییدشده :

سندرم پیش از قاعدگی و مشکلات دوران یائسگی

کاربرد در طب سنتی:

طبیعت آن گرم و خشک است. قابض ، پاد زهر سموم ، روان کننده ادرار و خون قاعدگی می باشد. افزایش دهنده شیر ، باد شکن ، ملین و گرم کننده است. نشستن در جوشانده آن برای التهاب رحم و درد آن و التهاب مقعد مفید است. ضماد آن برای التهاب طحال و میوه آن برای انسداد طحال مفید است. هفت برگ آن مسهیل قوی است. دانه خام آن سر درد می آورد و خواب آور است. ضمادش برای سر درد مفید است . استفاده مداوم از تخم آن باعث نازایی می شود. مضر کلیه و روده و مصلحش صمغ عربی می باشد.

نحوه آماده سازی برای مصرف :

۱۰۰ گرم از میوه (محتوی ۰٫۲گرم عصاره خشک) به نسبت ۵:۱ با آب مخلوط می شود.

موارد منع مصرف :

در زمان بارداری و شیردهی مصرف آن ممنوع اشت.

تداخلات دارویی :

از آنجا که اثرات دوپامینرژیک (تقلید کننده اثرات دوپامین) دارد ، مصرف داروهای آنتاگونیست دوپامین اثر این دارو را می کاهد. همچنین می تواند باعث تشدید اثر آگونیستهای گیرنده دوپامینی شود. مصرف گیاه با داروهای جلوگیری کننده از حاملگی ، تداخل دارد.

مهمترین ترکیبات :

فلاونوئیدها ( شامل ویتکسین ، ایزوویتکسین ، کاستیسین ، پندولتین ، کریزوسپلنول D ، لوتئولین ، سیناروزید و ایزورامنتین ) ، آلکالوئیدها ( شامل ویتیسین ) ، گلیکوزیدهای ایریدوئیدی ( شامل آگنوزید و آکوبین) ، ترکیبات موجود در اسانس ( شامل آلفا پینن ، ۱و۸ – سینئول ، بتا پینن و لیمونن ) ، اسیدهای چرب و دی ترپین ها .

منبع :

گیاه درمانی زیر نطر دکتر غلامرضا امین

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

ویرایش فنی توسط تیم تخصصی کشتزار

کشتزار اين مقاله را براي اولين‌بار منتشر کرده‌است، لذا نقل مطلب بدون درج لينک فعّال کشتزار اخلاقي نيست.

کشتزار پايگاه تخصصي آموزش کشاورزي و فروشگاه آنلاين کشاورزي بذر ، کود ،سم و ابزار آلات باغباني.