اثر ازت بر رشد رویشی گیاه
مقدمه :
ازت نقش کلیدی در تغذیه گیاهان ایفا می کند. در واقع ، زندگی گیاه بدون وجود این عنصر ، امکان پذیر نیست. گیاهان سبز ، بیش از هر عنصر دیگر ،تحت تاثیر وجود یا عدم وجود ازت می باشد . بر خلاف سایر عناصر ، ازت در مواد مادری خاک موجود نبوده و از راه آب باران ، عوامل بیولوژیکی مثل باکتریهای تثبیت کننده ازت و از اتمسفر به خاک اضافه می گردد. مقادیر زیاد ازت مورد نیاز گیاه در کاشت درختان میوه دارای اهمیت ویژه ای است علاوه بر جذب ازت بوسیله گیاه ، مقداری از این عنصر نیز از طریق آبشویی ، فرسایش ، تصاعد آمونیاک و یا ازت عنصری تلف می شود. این دو عامل ، استفاده گیاه و تلفات ازت در تغذیه درختان میوه بسیار مهم بوده و باعث افزایش تقاضای موادازت دار می شود. در چند سال گذشته ، قیمت کودهای ازتی بسیار افزایش یافته ، بنابراین سودی که عاید باغداران می شود بستگی زیادی به راندمان استفاده از کودهای ازتی دارد.
نقش ازت در گیاه :
ازت ، وظایف متعددی را در زندگی گیاه داراست . بخشی از پروتئین و جز مهم پروتوپلاسم می باشد و بخش عمده ای از آنزیمها و کاتالیزورهای افزایش دهنده سرعت فرایندهای متابولیسمی گیاه را ازت تشکیل می دهد. ازت همچنین در ساختمان نوکلئوپروتئین ها ، اسیدهای آمینه ، آمین ها ، قندهای آمینه ، پلی پپتیدها و تعدادی دیگر از ترکیبات آلی گیاه وجود دارد. بنابراین تامین مقدار کافی ازت ، برای انجام وظایف هر سلول گیاهی لازم و ضروری است. کلروفیل که به کمک انرژی خورشیدی ، انیدرید کربنیک و آب را به کربوهیدراتها و چربیها تبدیل می نماید یک ترکیب ازت دار هست. ترکیبات غیر پروتئینی ازت دار مانند سلولز و لیگنین نیز که از نظر بیولوژیکی خیلی فعال نیستند ، نقش مهمی در ساختار گیاهی دارند.
اثر ازت بر رشد رویشی :
این اصل که مصرف ازت کافی برای رشد مناسب درختان میوه ضروری است مورد قبول تمام محققین می باشد. اسمیت و همکاران در سال ۱۹۵۳ ، با انجام یک آزمایش صحرائی در محیط کشت شنی روی پرتقال valencia سه سطح از هریک از عناصر ازت ، پتاسیم و منیزیم را به صورت آزمایش فاکتوریل بکار بردند و مشاهده کردند که از عناصر مذکور ، ازت بیشترین تاثیر را روی رشد درخت و تولید داشت. بالاترین سطح ازت ، وزن ماده خشک درخت را دو برابر نموده ، همچنین درصد ماده خشک تمام بافتهای گیاهی را افزایش داد . اسمیت، تحقیقی را روی درختان پرتقال پر محصول در فلوریدا انجام داد و مشاهده کرد که نازکی و لاغری شاخ و برگ و ریزش برگها قبل از بلوغ ، شاخص ترین علائم کمبود ازت بود. همچنین کاهش اندازه برگ به دلیل ازت کم مشاهده گردید. رودر و اسمیت در سال ۱۹۵۰ الی ۱۹۵۱ دریافتند که رشد درخت بوسیله درصد افزایش در سطح عرضی تنه که با مصرف ازت زیادمصرف ازت، کمی افزایش می یابد ، مشخص می گردد.
ریس و کو در سال ۱۹۷۴ ، با مصرف چهار سطح ازت در درختان پرتقال ، دریافتند که سطح پایینی ازت،رشد کمتری را از سه سطح دیگر ازت بدنبال داشت. از طرف دیگر با مصرف بیشاز ۲۵۷٫۶ کیلوگرم ازت در هکتار گزارش نموده اند.اسمیت در سال ۱۹۶۵ ، اثر مصرف چند ساله مقادیر مختلف ازت را روی توسعه و گسترش ریشه های فرعی پرتقال VALENCIA تا عمق ۱٫۵۲ متری خاک مطالعه نمود و مشاهده کرد در تیمارهای ۱۶۸ تا ۳۳۶ کیلوگرم ازت در هکتار ، در سطوح پایین تر ازت ، ریشه بیشتری تولید شد اما تفاوت بین تیمارها معنی دار نبود . اثر محل مصرف ازت در رشد ریشه پرتقال و اناناس را بررسی و دریافتند در پایان ده سال آزمایش ، در نوارهایی که کود ازتی مصرف شده بود مقدار ریشه ۵۰ درصد بیشتر از نوارهایی بود که ازت دریافت نکرده بودند.
کنوار و نیجار در سال ۱۹۸۲ با انجام تحقیقی روی واریته FLORDA SUN هلو در منطقه هوشیار پور پنجاب ، مشاهده نمودند که مصرف ۱٫۵ کیلوگرم ازت برای هر درخت ، رشد بیشتر و معنی دار تنه را در مقایسه با مقادیر کمتر ۰٫۵ تا ۱ کیلوگرم ازت ، بوجود آورد. بلت در سال ۱۹۶۸ ، سطح ازت کافی برای توت فرنگی ACADIA را بدست آورد و مشاهده کرد که با افزایش میزان مصرف کود ، رشد قسمتهای هوایی ، کاهش یافت. ونکاتیسام و همکارانش در سال ۱۹۶۵ ، اثر سه سطح از عناصر NPK را روی رشد درخت موز در آندراپرادش مطالعه نمودند. نتایج بدست آمده نشان داد که مصرف ازتموجب رشد بهتر گیاه شده است.
تالیف : جی . اس . نیجار
مترجمان : محمد معز اردلان ، غلامرضاثواقبی فیروز آبادی
( عضو هیات علمی دانشگاه تهران )
ویرایش فنی توسط تیم تخصصی کشتزار
کشتزار اين مقاله را براي اولين‌بار منتشر کرده‌است، لذا نقل مطلب بدون ذکر نام و درج لينک فعّال ” کشتزار “ اخلاقي نيست و پیگرد قانونی دارد.
“ کشتزار ” جامعترین و بروزترین پايگاه تخصصي آموزش های کشاورزي ، باغبانی و فروشگاه آنلاين بذر ، کود ،سم و ابزار آلات باغباني در ایران.
