مقدمه :
بر خلاف ازت و فسفر که بخشی از ساختمان مولکولی تعدادی از ترکیبات آلی رادر گیاهان تشکیل می دهند ، پتاسیم در ترکیب هیچ یک از اجزای مهم سلولهای گیاهی مانند پروتئین ، کلروفیل ، چربیها و کربوهیدراتها دیدهنمی شود. نقش و وظایف پتاسیم در گیاه ، هنوز کاملا شناخته نشده است. ولی پتاسیم به مقدار کافی مورد نیاز گیاه بوده و در گیاه ابتدا بصورت املاح معدنی محلول بوده و سپس بصورت املاح اسیدهای آلی در می آید. بنظر می رسد این عنصر اهمیت ویژه ای در برگهای جوان ، نوک ریشه وسایر بافتهای مریستمی غنی از پتاسیم دارد.
نقش پتاسیم در گیاه :
پتاسیم ، تقریبا در تمام فرآیندهای متابولیسمی گیاه نقش دارد. پتاسیم نقش مهمی در فتوسنتز و ساخت کربوهیدراتها ، احیاء نیترات و کمک در مصرف یونهای آمونیم در ساخت اسیدهای آمینه و سنتز پروتئن دارد. در گیاهان دچار کمبود پتاسیم ، متابولیسم گیاه دچار اختلال شده و ترکیبات سمی ازت دار مانند دی آمین و putrescine در گیاه تجمع می یابد.پتاسیم به عنوان فعال کننده تعدادی از آنزیمهای گیاهی عمل می نماید. این آنزیمها در واکنشهای متابولیسمی مربوط به کربوهیدراتها ، اسیدهای نوکلئیک و نوکلئوتید ، اسیدهای آمینه و سنتز پروتئین و اسید فولیک به عنوان کاتالیزور عمل می نمایند. پتاسیم نقش مهمی در تنظیم تنفس و وضعیت آب سلولهای گیاهی دارد. کمبود پتاسیم موجب کاهش راندمان مصرف آب در گیاه شده بطوریکه برای تولید هر واحد ماده خشک ، آب بیشتری مصرف می گردد.
پتاسیم نقش منحصر بفردی در باز شدن روزنه های گیاهی دارد. مشخص شده است که با جذب پتاسیم توسط سلولهای محافظ ، روزنه ها باز می شوند. و هیچ یون دیگری نمی تواند جانشین پتاسیم در این مورد بشود. تولید ماده خشک ، متاثر از اثر پتاسیم روی شدت تنفس است. گیاهان دچار کمبود پتاسیم ، میزان تنفس بیشتری داشته و در نتیجه تولید ماده خشک آنها کاهش می یابد. پتاسیم موجب تقویت رشد ریشه می شود. این عنصر در تقسیم سلولی نقش دارد. و زمانیکه تامین آن برای گیاه محدود شود پتاسیم موجود از اندامهای مسن به طرف قسمتهای در حال رشد حرکت کرده و به همین دلیل کمبود پتاسیم ابتدا در برگهای مسن ظاهر می شود.
اثر پتاسیم بر رشد رویشی گیاه :
بطور کلی گفته می شود زمانی که غلظت پتاسیم بیش از حد بحرانی باشد مصرف پتاسیم اثری روی رشد ندارد یا به عبارتی دیگر درختان میوه در خاکهایی که کمود پتاسیم وجود دارد ، نسبت به کود مصرفی عکس العمل نشان می دهند. تحقیقی بروی درختان پرتقال Satsuma دو سالهکه در گلدان در حال رشد بودند با ترکیبهای مختلف سه سطح ازت و چهار سطح پتاسیم انجام گرفت . و مشاهده شد مصرف پتاسیم اثر معنی داری روی رشد اندامهای هوایی نداشت اما رشد ریشه را کاهش داد. با انجام آزمایش مزرعه ای رو تمشک سیاه ، ۲۵ درصد افزایش تعداد شاخه های نازک و صد در صد افزایش وزن dormant pruning را در قطعات کود خورده با پتاسیم در مقایسه با قطعاتی که کودی دریافت نکرده بودند بدست آوردند.همچنین با انجام تحقیقی بر روی درخت پاپایا در هاوائی دریافتند که افزایش کوددهی پتاسیم موجب رشد بیشتر شاخه در مرحله باردهی می شود.
تالیف : جی . اس . نیجار
مترجمان : محمد معز اردلان ، غلامرضاثواقبی فیروز آبادی
( عضو هیات علمی دانشگاه تهران )
ویرایش فنی توسط تیم تخصصی کشتزار
کشتزار اين مقاله را براي اولين‌بار منتشر کرده‌است، لذا نقل مطلب بدون ذکر نام و درج لينک فعّال ” کشتزار ” اخلاقي نيست و پیگرد قانونی دارد.
“ کشتزار ” جامعترین و بروزترین پايگاه تخصصي آموزش های کشاورزي ، باغبانی و فروشگاه آنلاين بذر ، کود ،سم و ابزار آلات باغباني در ایران.
