تعريف و اصول اصلی کشاورزی ارگانيک
اتحاديه بينالمللی جنبش کشاورزی ارگانيک (ايفوم) بعنوان يک سازمان بينالمللی مستقل در سال ۱۹۷۲ با هدف گسترش کشاورزی ارگانيک تشکيل شد که مقر آن در کشور آلمان میباشد و بيش از ۷۸۰ عضو از ۱۰۸ کشور جهان دارد.
بنا به تعريف ايفوم، کشاورزی ارگانيک نوعی نظام کشاورزی است که اساساً بر منابع توليد محلی متکی بوده و فعاليت آن بر حفظ تعادل اکولوژيکی و توسعه مطلوب فرايندهای بيولوژيک استوار است، بنابراين حاصلخيزی خاک و تنوع زيستی و پايداری، اجزاء کليدی سيستمهای کشاورزی ارگانيک محسوب میشوند.
در سيستمهای توليد ارگانيک از مصرف مواد شيميايی مصنوعی (مانند کودهای شيميايی معدنی، آفتکشها شيميايي، هورمونها، داروها و مواد افزدونی) در روند توليد جلوگيری شده و به جای آنها از جايگزينهايی مانند کودهای دامی، کمپوستها و ديگر کودهای آلی، آفتکشهای غير شيميايی مانند عصاره گياهان، دشمنان طبيعی، و استراتژيهای کنترل بيولوژيکی و نيز از روشهای مديريتی زراعی، فيزيکی و مکانيکی برای کنترل آفات، امراض و علقهای هرز استفاده میشود. البته بايد به اين نکته توجه نمود که کشاورزی ارگانيک تنها به معنی عدم استفاده از کودها و آفتکشهای شيميايی در نظامهای توليدی نيست بلکه در آنها رعايت استانداردهای بينالمللی و ملی خاص توليدات ارگانيک نيز ضروری میباشد.
کشاورزی ارگانيک که از سالهای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بعنوان يک کشاورزی کاملا خاص مطرح بوده و دارای روشهای ويژهای میباشد در سالهای اخير تقريبا در تمام کشاورهای جهان به طور گسترده و روزافزونی مورد توجه قرار گرفته است. آنچه در کشاورزی ارگانيک مطرح است نگاهی جامع به مجموعهای از کارکردها است که هدف از آن تنها کسب محصول صرفاً اقتصادی نيست و عملکرد مفهومی فراتر از مفهوم رايج آن، به عنوان تنها بخشی از کارکرد يک بوم نظام کشاورزی، را در برمیگيرد. در همين چارچوب در بوم نظامهای کشاورزی ارگانيک در حقيقت کسب عملکرد بيشينه تنها هدف نيست، بلکه عملکردی پايدار و چند منظوره مورد نظر است که از جنبههای مختلف اقتصادی، اجتماعی، زيست محيطی و فنی قابل حصول و قابل توجيه باشد. در دنيا هر روزه کشاورزان بيشتری به سيستمهای توليدی ارگانيک روی میآورند، طی سالهای ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۳ هر سال سطح زير کشت محصولات ارگانيک افزايش يافته است. اين روند افزايشی در سالهای اخير شديدتر بوده به طوری که در سال ۲۰۰۹ سطح زير کشت اين محصولات به بيش از ۳۵ ميليون هکتار رسيده است. عليرغم توجه روزافزون جهانی به سيستمهای کشاورزی ارگانيک و با وجود ويژگيهای خاص کشاورزی، جغرافيايی، اقليمی، فرهنگی، تاريخی، اجتماعی و همچنين منابع غنی و متنوعی که در کشور بزرگ ايران وجود دارند، متاسفانه هنوز اين نوع سيستم توليدی پايدار در نظامهای کشاورزی ايران عملا جايگاهی ندارند. به عبارت ديگر گرچه چنين نگرشی از سابقه بسيار طولانی در تمدن توليد مواد غذايي ايران برخوردار است ولی در قالب نوين آن در کشور ما کمتر از دو دهه است که تنها مطرح شده است. خوشبختانه هماکنون زير ساختهای ضروری برای تحکيم بخشيدن به چنين نگرشی کاملا فراهم است و در دانشکدههای کشاورزی کشور نه تنها دورههای کارشناسی ارشد و دکترا در رشته کشاورزی بوم سازگار داير شده است، بلکه حجم قابل ملاحظهای از مقالات علمی که در حال حاضر در نشريات رايج علمی- پژوهشی کشاورزی منتشر میشود، بر همين مبنا است.
[…] كشاورزي ارگانيك در واقع نگرش علمي و نوين به كشاورزي سنتي است كه اجداد ما به آن عمل مي كردند. با توجه به شرایط گوناگون جغرافیایی، هنوز در برخی از مناطق کشور تولید محصولات کشاورزی به همان شیوه های بومی و سنتی گذشته خود رواج دارد و کشاورزان درتمام مراحل تولید محصول، آبیاری و حتی مبارزه با آفات و امراض از همان دانش و تجربه سنتی و گذشته اجداد خود استفاده می کنند. در حال حاضر گرایش به محصولات زیستی حاصل از کشاورزی پایدار ، به عنوان یک جایگزین مناسب برای کودهای شیمیایی در بازار جهانی افزایش یافته است و بسیاری از شرکتهای دارویی، مواد خام حاصل از نظام های پایدار و ارگانیک را ترجیح می دهند، گذشته از مزایای بوم شناختی و زیست محیطی، تولید ارگانیک گیاهان دارویی مهم نظیر نعناع فلفلی از نظر اقتصادی نیز با اهمیت جلوه می کند. […]