نخود فرنگی

مشخصات
نام	نخود فرنگی
نام لاتین	Pea
نام علمی	Pisum Satium
خانواده	Fabaceae

گیاهشناسی :

نخود فرنگی ، گیاهی است یکساله دارای ساقه نازک و رونده می باشد ، برگ نخودفرنگی مرکب از سه برگچه است که برگچه انتهایی اغلب به یک پیچک منتهی می‌شود. علاوه بر این دمبرگ در این جنس اغلب نمو زیاد کرده و کاملا شبیه به یک برگچه می‌شود که دور ساقه می‌پیچید.اصل نخود فرنگی از اروپا و آسیای غربی می‌باشد.واویلوف آسیای مرکزی را به عنوان خاستگاه اولیه و شمال شرق را به عنوان خاستگاه ثانویه نخود فرنگی مطرح کرده است.فرم های وحشی که در گرجستان اولیه یافت می شوند به گونه های زراعی بسیار شباهت دارند. احتمالاً منشأ نخودفرنگی جنوب غرب آسیا است اکنون در برخی کشورهای معتدله و نیز به عنوان محصول سرمادوست در مناطق نیمه گرمسیری و در ارتفاعات مناطق گرمسیری کشت می شوند .

 

دما :

نخود فرنگی محصول آب و هوای خنک است و به سرما استقامت زیاد نشان می‌دهد. در نقاطی که دارای هوای مرطوب و گرم می‌باشند مقدار شاخ و برگ زیاد می‌شود و رشد رویش گیاه زیاد است ولی مقدار میوه کم می‌شود.

رطوبت :

خشکی زیاد در خاک نیز باعث کمی رشد و کم محصولی نخود فرنگی می‌گردد. بنابراین زمینی که این محصول در آن کاشته می‌شود بدون اینکه مرطوب باشد باید همیشه خاک اطراف ریشه نمدار و هوای مرطوب شاخ و برگ بوته خنک باشد تا حداکثر محصول بدست آید.

آبیاری :

برای دستیابی به عملکردهای مطلوب بایستی بیش از ۴۰٪ رطوبت قابل استفاده خاک تخلیع شود ، بنابراین رژیم آبیاری هر ۷ الی ۱۰ روز یک بار برای بسیاری از مناطق کشت نخود فرنگی مناسب است. در صورتی که ذخایر آبی ناکافی باشد تأمین رطوبت موردنیاز گیاه در مراحل گل دهی و رسیدگی بحرانی است و چنانچه یک نوبت آبیاری به صورت تکمیلی مورد توجه باشد،انجام آبیاری تکمیلی حد اقل ۴۰ الی ۶۰ روز پس از آبیاری مقدماتی توصیه می شود. زمانی که آبیاری نامنظم باشد،غلاف ها و دانه ها از نظر اندازه، شکل، رنگ و زمان رسیدگی یکنواخت نخواهند بود.

خاک :

نخود فرنگی را در هر نوع زمین به شرطی که مرطوب نباشد می‌توان کاشت. ولی بهترین و مناسب‌ترین خاک زمینهای لومی سبک یعنی رس و شن حاصلخیز می‌باشد. زمینهای کمی اسیدی تا کمی قلیایی یعنی خاکهایی که PH آنها بین ۵/۶ و ۵/۷ باشد برای کاشت نخود فرنگی مناسب است. زمینهایی که PH آنها معادل ۵/۵ باشد باید آنها را حتما بوسیله مقدار کافی آهک تا حد ۵/۶ یا ۷ خنثی کرد.

کود :

در کاشت نخود فرنگی برای تولید دانه خشک کود پتاسی و مخصوصا کودهای فسفردار مقدار محصول را زیاد می‌کند. ولی در پاره‌ای از اراضی ازت کاملا بی‌اثر است و در بعضی دیگر از خاکها به مقدار عملکرد می‌افزاید. بالاخره در برخی از زمینها برداشت محصول به مقدار کافی بدون کود ازت‌دار میسر نیست.

زمان کاشت :

نخود فرنگی محصول فصل سرد است بنابراین موقع کاشت نخود فرنگی از اوایل تا اواخر ماه دوم پاییز می‌باشد که محصول آن از اوایل بهار تا آخر ماه دوم یعنی اردیبهشت قابل مصرف می‌باشد. در نواحی کوهستانی که زمستان بسیار سرد و سخت است باید در اواخر زمستان و یا اوایل بهار به محض اینکه شرایط محیط از نظر گرما اجازه دهد اقدام به کاشت نخود فرنگی کرد.

نحوه کاشت :

روش کاشت نخود فرنگی به صورت خطی بوده و فاصله خطوط از یکدیگر ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر و فاصله بوته‌ها روی خطوط ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر می‌باشد. به این منظور در مناطقی که زمستان معتدل دارند در پائیز و در مناطقی که سردسیر هستند، پس از پایان خطر سرما زدگی زمستان و در بهار کشت آن انجام می‌شود. محل قرار گرفتن هر بذر در زیر خاک ۲ تا ۳ سانتیمتر می‌باشد. دانه‌های این گیاه را مستقیما در محل اصلی می‌کارند و در هر نقطه چند دانه بذر را باهم کاشته و پس از سبز شدن، نهال‌های اضافی را قطع می‌کنند تا در هر نقطه حد اکثر ۲ بوته باقی بماند. در صورت امکان بذرها را پیش از کاشتن، به جهت افزایش قدرت جوانه زنی، ۱۲ الی ۲۴ ساعت در آب خیس کنید.. پس از آنکه بوته‌ها رشد کردند آنها را به قیم می‌بندند (قیم، قطعه چوبی است که کنار بوته قرار می‌دهند تا بوته از آن بالا برود و یا آن که در دو سوی خطوط دو میله فلزی یا چوبی در زمین فرو می‌کنند و با بستن ریسمان به آن به وسیله ریسمان‌هایی ساقه بوته را به آن وصل می‌نمایند تا نهال در ارتفاع رشد کند و روی زمین گسترده نشود).

زمان برداشت :

موقع برداشت نخودفرنگی، به شکل ظاهری غلاف بستگی دارد. به این صورت که غلاف های نخودفرنگی باید با دانه های نخودفرنگی پر شده باشند و رنگ آن ها از سبز تیره به سبز روشن تبدیل شده باشد. بعد از این که نخود فرنگی به حد مشخصی از رشد رسید، چنانچه برداشت صورت نگیرد کیفیت محصول کاهش پیدا می کند. برای کارخانه های کنسرو سازی، نخودفرنگی ریز بهتر از نخودفرنگی درشت است.

آفات :

پروانه ، مگسها ، سوسکها و شته‌ها. برای مبارزه با این آفات متنوع سموم مختلفی وجود دارد که از جمله آنها امولسیون و یا زیتون ۶۰ درصد است که با استفاده از آن به نسبت یک در هزار نتیجه خوبی حاصل می‌شود.

کشتزار پايگاه تخصصي آموزش کشاورزي و فروشگاه آنلاين کشاورزي بذر ، کود ،سم و ابزار آلات باغباني.

منبع: کشتزار
ترجمه و ويرايش فني توسط تيم تخصصي کشتزار

کشتزار اين مقاله را براي اولين‌بار منتشر کرده‌است، لذا نقل مطلب بدون درج لينک فعّال کشتزار اخلاقي نيست .