خواص گل ختمی دارویی
| نام | ختمی دارویی |
| نام لاتین | Marshmallow |
| نام علمی | Althaea officinallis |
| خانواده | Malvaceae |
| نام های دیگر | – |
| خواستگاه | مناطق شرق مدیترانه |
گیاهشناسی:
از نظر گیاهشناسی ارتفاع ساقه ختمی بین ۱-۲ متر متغیر می باشد و حاوی کرک های ظریف می باشد. اندازه جام گل در انواع دارویی کوچکتر از زینتی است. جام گل از ۹-۶ براکته نیزه ای شکل، ۵ کاسبرگ، ۵ گلبرگ جدا از هم تشکیل شده است. رنگ گل های ختمی دارویی صورتی است. میوه گیاه ۵/۲-۲ سانتیمتر قطر دارد و به رنگ آبی تا قهوه ای مشاهده می شود که تعدادی بذر دارند. بذر ها به شکل بیضی و ۴-۲ میلیمتر اند. وزن هزار دانه آن ۳-۵/۱ گرم می باشد. ریشه های خطمی کوتاه و ضخیم اند و همراه با ریشه های انشعابی اند که حداکثر تا عمق ۵۰ سانتیمتر در خاک نفوذ می کند. برگ ها متناوب و دمبرگ ها کرکی و به رنگ خاکستری اند. اندام هایی از گیاه که ارزش دارویی دارند شامل: ریشه، برگ، گل و کل بوته. اما ریشه گیاه موسیلاژ بیشتری دارد در ریشه ها ۱۰-۱۵% حاوی موسیلاژاند و می تواند تا ۳۰% هم افزایش یابد. مهمترین اندام ختمی از لحاظ داروئی ریشه های گیاه اند. که بعد از گلدهی همزمان با سردشدن هوا میزان موسیلاژ در ریشه ختمی افزایش می یابد. در برگ و گل نیز مقدار موسیلاژ ۹-۶% است. در بیشتر کشورهای اروپا و آمریکا به عنوان گیاه دارویی استفاده می شود.
نیازهای اکولوژیکی:
گونه های ختمی وحشی در کشورهای اروپایی و مناطق معتدل آسیای غربی و شمالی پراکنده اند. انواع دارویی بخوبی شوری را تحمل می کنند. ختمی در حالت کلی گیاهی است که به شرایط مختلف سازگاری نشان داده و خاک های عمیق شنی یا لومی شنی که هوموس و رطوبی کافی داشته باشند را ترجیح می دهند. در یک دوره رشد ۳۰-۲۰ تن کود دامی پوسیده، ۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن در ۳ نوبت، ۷۰ کیلوگرم فسفر و ۱۲۰ کیلوگرم پتاسیم نیاز دارد.
کاشت:
در مورد روش های کاشت هم به صورت مستقیم هم نشایی و هم با استفاده از قسمت های رویشی کاشته می شوند که روش کاشت مستقیم بیشتر رایج است. ۶ کیلوگرم در هکتار بذر لازم است. بسته به شرایط آب و هوایی از اوایل بهار کاشت صورت می گیرد. فاصله کاشت را ۶۰-۴۰ سانتیمتر و فاصله ۲ بوته روی ردیف را ۲۵-۲۰ سانتیمتر می گیرند. جوانه زنی اوایل بسیار کند است و تحت شرایط مناسب ۱-۳ هفته بذور سبز می شود. اگر محیط خشک و رطوبت وجود نداشته باشد این مدت زمان تا ۷ هفته به طول می انجامد. بذور به دلیل ریز بودن عمق کاشتشان ۱ سانتیمتر است. وقتی گیاهچه به ۸-۷ سانتیمتر رسید به زمین اصلی منتقل می کنند.
ازدیاد:
ختمی را با استفاده از قطعات ریشه و جوانه های جانبی ساقه می توان تکثیر کرد. اگر ریشه های فرعی حدود ۱۰-۵ سانتیمتر طول داشته باشند با حداقل ۳-۲ جوانه، می توان از آن برای تکثیر استفاده کرد. فاصله ردیف ها ۵۰-۴۰ سانتیمتر، فاصله روی ردیف ها ۴۰-۳۰ سانتیمتر و عمق کاشت ریشه ۱۰ سانتیمتر می باشد.
برداشت:
گل های ختمی بصورت دستی برداشت می شود. در هر ۱ کیلو گرم ۷،۸ ساعت کاری نیاز است. از هر ۷ کیلوگرم گل تر ۱ کیلوگرم گل خشک بدست می آید. گل ها در زمان باز شدن برداشت می شوند.
آفات و بیماری ها:
کرم های غوزه از مهمترین آفات و زنگ ختمی گل ها از مهمترین بیمارهای آن است که زنگ ختمی به برگ های گیاه صدمه می زند و عملکرد ریشه را هم کاهش می دهد.
خواص دارویی:
ختمی از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است و بطور کلی روي تمام اعضاي بدن مخصوصا روده ها ، ریه ها ، معده ، کلیه ها و مثانه موثر است . از اندام های مختلف برای مداوای ضخم های دستگاه گوارش یا حلق و گلو استفاده می شود. ختمی از سفت شدن غذا در انتهای روده باریک جلوگیری کرده و توانایی گلبول های قرمز را در برابر میکروب ها افزایش می دهد. ختمی سیستم ایمنی بدن را تقویت و قند خون را کاهش می دهد.
خواص گل ختمی:
ملین و برطرف کننده یبوست ، برطرف کننده بیماریهاي تنفسی و سرفه هاي خشک، ضد گلو درد، تنظیم کننده عادت ماهیانه
خواص ریشه ختمی:
برطرف کننده ناراحتی هاي پوستی ، نرم کننده پوست، ضد سرفه هاي خشک، تب بر، برطرف کننده اسهال خونی، ادرار آور، تنظیم کننده قند خون.
از ریشه و برگ آن برای درمان بیماری های تنفسی و گوارشی استفاده می شود.
خواص برگ ختمی:
ضماد برگ ختمی برطرف کننده دمل ها و ورم پستان و ورم معده، التیام دهنده شکستگی ها ، برطرف کننده درد سیاتیک و رعشه
کشتزار پايگاه تخصصي آموزش کشاورزي و فروشگاه آنلاين کشاورزي بذر ، کود ،سم و ابزار آلات باغباني.
منبع: کشتزار
ترجمه و ويرايش فني توسط تيم تخصصي کشتزار
کشتزار اين مقاله را براي اولين‌بار منتشر کرده‌است، لذا نقل مطلب بدون درج لينک فعّال کشتزار اخلاقي نيست.
