گیاهان برای تغذیه به شماری از عناصر غذایی نیاز دارند. مقدار این عناصر برای گیاهان مختلف ، متفاوت است. در بیشتر خاکها مقدار نسبی این عناصر ، برابر نیازهای طبیعی گیاه نیست. همچنین زمین نمیتواند اینگونه مواد را به اندازه کافی تولید نماید ، و آن مقداری هم که در خاک وجود دارد، به مرور به وسیله گیاه جذب می شود و یا به روشهای دیگر از بین می رود. بنابر این، برای بدست آوردن محصول کافی، لازم است همه ساله مواد مورد نیاز را به خاک افزود و یا با پاشیدن مواد غذایی روی برگساره گیاه ، مواد مورد نیاز گیاه را تامین نمود.
عناصر مورد نیاز گیاهان
شمار این عناصر تا قرن ۱۹ میلادی ۱۰ عدد تخمین زده می شد که عبارت بودند از : کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، گوگرد، آهن.
ولی در قرن بیستم و پس از آزمایشهای فراوان، ۶ماده دیگر به این عناصر اضافه شد که عبارت اند از: منگنز، روی، بر، مولیبدن و کلر.
عناصر پرمصرف (بزرگ عناصر ) و یا ماکرو: عناصری که بیشتر مورد نیاز گیاهان است شامل: نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، گوگرد
عناصر کم مصرف (ریز عناصر) و یا میکرو: سایر عناصر به مقدار بسیار کم مورد نیاز گیاه است شامل : آهن، منگنز، روی، بر، مولیبدن و کلر
حال که به شناخت عناصر مورد نیاز گیاه پرداختیم باید بدانیم میزان استفاده از عناصر چقدر است؟ کمبود عناصر چه مشکلاتی را برای گیاه رقم میزند؟ بیش بود کودها (کود دهی بیش از حد) چه اثراتی بر گیاه و دیگر عناصر دارد؟
نیتروژن (N) :
یکی از عناصر اصلی مورد نیاز گیاه است. دو شکل نیتروژن که در رشد گیاه اهمیت دارند : آمونیوم و نیترات است. بیشتر گونه های گیاهی، بهترین رشد را زمانی دارند که این دوشکل نیتروژن را باهم جذب کنند.
علائم کمبود نیتروژن:
کم سبزینگی برگها و کمرنگ شدن آنها، بویژه برگهای پایینی و ریزش یا ارغوانی شدن برگهای پیرتر، از نشانه های کمبود نیتروژن است.
همچنین وجود حاشیه زرد بافت مرده بویژه در برگهای پایین تر و پیچیدگی برگها به طرف بالا یا پایین از دیگر نشانه ها میباشد.
بروز بافت مردگی در نوک ریشه ها می تواند از نشانه های مسمومیت آمونیومی باشد.
فسفر (P) :
درمیان سه عنصر پر مصرف نیتروژن ، فسفر و پتاسیم، کمترین مقدار لازم برای گیاه مربوط به فسفر است.
علائم کمبود فسفر:
کوتولگی ، برگساره سبز تیره، گاهی به رنگ ارغوانی در برگهای پایینتر ، کم سبزینه شدن و بافت مردگی در برگهای پایینتر
زیاد بودن فسفر:
زیاده روی در مصرف کود فسفر میتواند ، کمبود آهن ، مس و روی را افزایش دهد
پتاسیم (K) :
همانند نیتروژن یا اندکی کمتر برای گیاه نیاز است.
علائم کمبود پتاسیم:
کم سبزینه شدن لبه های برگها و پس از آن به سرعت بافت مرده شدن ، و همچنین ایجاد لکه های بافت مرده در تمام برگها که بیشتر از برگهای پایین تر آغاز میشود از نشانه های کمبود پتاسیم است.
کلسیم (Ca) :
به علت غیر قابل انتقال بودنش درون بافت ها، باید پیوسته در دسترس گیاه قرار بگیرد.
علائم کمبود کلسیم:
بد شکل و پیچیده شدن برگهای جوان به طرف پایین و زرد یا برنزی شدن لبه های آنها و همچنین کوتوله شدن گیاهان و ریزش گلبرگها یا گلها از علائم کمبود کلسیم است.
کاهش رشد ، لوله شدن برگها و قهوه ای رنگ شدن ریشه ها.
در گوجه فرنگی ، کمبود کلسیم باعث پوسیدگی ته میوه میشود. در سیب وجود آن موجب سختی بافت های میوه شده و به عمر پس از برداشت آن می افزاید.
کمبود کلسیم را میتوان با افزوده کردن آهک به خاک برطرف ساخت. نکته مهم در استفاده از آهک اینکه آهک ، PH خاک را نیز بالا میبرد
مقدار زیاد کلسیم میتواند کمبود پتاسیم ، منیزیم یا بر را تشدید کند.
پایان بخش اول (ادامه دارد)...
دیگر مطالب مفید و مرتبط:
معنی اعداد نوشته شده روی کود ها. کلیک کنید
کود NPK چیست؟ کلیک کنید
مهمترین اصطلاحات کشاورزی. کلیک کنید
کشتزار پايگاه تخصصي آموزش کشاورزي و فروشگاه آنلاين کشاورزي بذر ، کود ،سم و ابزار آلات باغباني.
منبع: کشتزار
ترجمه و ويرايش فني توسط تيم تخصصي کشتزار
کشتزار اين مقاله را براي اولين‌بار منتشر کرده‌است، لذا نقل مطلب بدون درج لينک فعّال کشتزار اخلاقي نيست.
