کنگر فرنگی یا آرتیشو (نام گیاهشناسی: Cynara scoolymus) نوعی گیاه یکساله است که بومی جنوب اروپا و کنارهٔ مدیترانه‌است. غنچهٔ این گیاه خوراکی است و بیشتر به صورت آب‌پز پخته میشود. کنگر فرنگی در درمان بسیاری از بیماریها به کار گرفته میشود و در طب جدید عصارهٔ ان به صورت آمپول یا قطره بنام کوفیتول تجویز میشود. به علت خواص درمانی امروزه در تمامی مناطق کشت میشود.
مواردی که برای کاشت کنگر فرنگی باید بدانید
زمان کاشت کنگر فرنگی در زمستان و در مناطق زمستانی با سرمای معتدل است. همچنین در مناطقی با تابستان های ابری و مه آلود.
قسمت خوراکی آرتیشو در سرمای پائین تر از منهای ۲ درجه سانتی گراد از بین می رود.
آرتیشو را می توان در کلیه خاکها کشت نمود. مناسب ترین زمینها برای کشت آرتیشو خاکهای رس و شنی حاصلخیز بازهکشی و مواد کافی است. pH مناسب خاک بین ۸-۶ است.
روش کاشت
کاشت از طریق بذر:
در کاشت یکساله از کشت مستقیم بذر استفاده می شود. به دلیل جوانه زنی ضعیف و یا عدم جوانه زنی بذرها ، نیازمند کاشت با تراکم بیشتر و با فاصله نزدیک تر هستیم و بعد از آن باید گیاهان اضافی تنک شوند. آرتیشو با بذر زیاد می شود پس از جوانه زدن برگهای طوقه ای شکل تشکیل می شود که در ادامه رشد ساقه گل دهنده از آن ظاهر می شود ریشه ها و قسمتهای تحتانی ساقه گوشتی شده و به صورت اندام ذخیره ای در می آید. بذر آرتیشو نسبتاً درشت است.نشأ کاری برای بهبود جوانه زنی غیر یکنواخت و طول رویش طولانی استفاده می شود.
بذر معمولاَ در اواخر زمستان در محل گرم می پاشند. بذر پاشی بهتر است در گلدانهای توربی انجام گیرد. بنابراین در هر گلدان یک عدد بذر قرار می گیرد و روی آنرا با مقداری خاک می پوشانند. دمای خزانه ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی گراد تا زمان جوانه زنی و سپس ۱۲ تا ۱۶ درجه سانتی گراد می باشد. پس از آماده شدن نشاء که حدود ۶ هفته به طول می انجامد آنرا در زمین اصلی به فواصل ۱۰۰*۷۵ و یا ۱۰۰*۱۰۰ و یا ۸۰*۸۰ سانتی متر منتقل می کنند. عمق کاشت تشاء عمیق تر از آنچه در خزانه بود می باشد.از سال سوم در پائیز برگها و ساقه های باقیمانده را چند سانتی متر بالاتر از خاک بریده و گیاه را با مقداری خاک نفوذ پذیر، کود حیوانی ، کاه، خاک و برگ یا تورب می پوشانیم . این مواد گیاه را در مقابل یخبندان محفوظ نگه می دارند. در روش از دیاد باپا جوش (Sucker) ، قسمت زیرزمینی آنرا به نحوی تقسیم کرده که هر کدام دارای یک پا جوش باشند. در تهیه پا جوش باید دقت کرد که آنها را از پایه های قوی که محصول زیاد می دهند،انتخاب کرد. طول یا جوش در هنگام قطع باید حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر بوده و در صورت امکان با کمی ریشه همراه باشد.
آبیاری
آرتیشو نیاز به آب کافی در طول دوره رویش دارد. رطوبت کم خاک بویژه در زمان تشکیل جوانه باعث کوچک شدن و کاهش تعداد آن می شود. آبیاری زیاد باعث پوسیدگی ریشه می شود. دفع علف های هرز باید پس از آبیاری انجام گیرد و بوته آرتیشو را باید در اواخر پائیز قبل از فرا رسیدن سرما و یخبندان ، با مقداری کاه پوشاند و با طناب آنرا بست. بدین ترتیب می توان گیاه را برای سال بعد حفظ نمود.
برداشت:
عمل برداشت زمانی صورت می گیرد که گل به صورت غنچه باشد( قبل از باز شدن گلها).
عمل برداشت غنچه ها قبل از آنکه نرم و یا فیبری شوند، صورت می گیرد. در هنگام برداشت محصول همواره باید سعی نمود تا همیشه حدود ۵ ساتی متر از ساقه با گل همراه باشد. برداشت معمولاً با دست و با زحمت انجام می گیرد که شامل قطع تمامی ساقه ها در زیر پایه جوانه گل می باشد. جوانه های برداشت شده با ساقه حدود ۱۵-۱۰ سانتی متر در درازای پایه جوانه و گاهی به طور کوتاه تا هم سطح شدن، با پایه جوانه انجام می گیرد. برداشت های مکرر شدیداً تحت تاثیر دما است در دماهای پائین دوهفته یا بیشتر ممکن است انجام شود و در طول دوره های گرمایی برداشت در هر ۴ تا ۵ روز انجام می شود. دوره برداشت می تواند ۸ تا ۹ ماه نیز ادامه داشته باشد که اغلب حدود یکسال است و تقریباً ۲۵ بار برداشت می شود. جوانه های بالاتر از حد بلوغ تلخ و چوبی می باشند و بافت خوراکی و گوشتی کمتری دارند.گیاه باید در زمان حداکثر اندازه و قبل از باز شدن براکته ها برداشت شود.
منبع http://bonnieplants.com/
http://www.vegetablegardener.com/
ترجمه و ويرايش فني توسط تيم تخصصي کشتزار
کشتزار اين مقاله را براي اولين‌بار منتشر کرده‌است، لذا نقل مطلب بدون درج لينک فعّال کشتزار اخلاقي نيست.
